آتشي كه بر خرمن شهروندان مي افتد
نگاهي به سنت هاي غلط و حوادث ناگوار در چهارشنبه آخر سال

چهارشنبه سوري، سنت غلطي كه سالهاست به عنوان فرهنگ! ايراني مطرح شده و هر سال هم كشته و زخمي هاي فراواني را در سراسر كشورمان به بار آورده است.
با نگاهي به آمارهاي موجود از زخمي ها و بعضا فوتي هاي چهارشنبه آخر سال به دليل آتش بازي خواهيم ديد كه اين سنت غلط همچنان در حال گرفتن قرباني است و قرباني گرفتن ها به نوعي از غفلت ما سر مي زند.
چرا كه اگر برخي از خانواده ها از خطرات آن غافل نباشند هيچ گاه اجازه نخواهند داد تا فرزندانشان در دام آتش هاي خود افروخته گرفتار شوند و تا با نقض عضو و از دست دادن بخشي از اعضا بدن باقي مانده عمر و جواني را در حسرت به سر برند.
چشماني كه در چهارشنبه سوري،
سويي ندارد
پيرمرد ديگر سخن نمي گويد، سكوت مي كند و از خاطرات خوش گذشته سخني به ميان نمي آورد، دستي بر موهاي نرم و لخت نوه كوچكش مي كشد؛ كودكي خود را ترسيم مي كند و دلش براي كودكي نوه اش مي سوزد، از نهان آه مي كشد «اي كاش هميشه انتهاي چهارشنبه سوري ها با غروب آفتاب به شادي تبديل مي شد، نه غم و ماتم.»
پيرمرد با چشمان كم سو و ريزش به چشم نابيناي نوه اش مي نگرد، چشمي كه مي توانست نور قرمز و نارنجي چهارشنبه سوري ها را ببيند، اما شيطنت هاي كودكانه، چهارشنبه آخرين سال او را از اين حق محروم كرد.
دكتر عليرضا مرشدي، جامعه شناس نيز در گفت وگويي در اين زمينه مي گويد: «انسان هاي كوته بين براي استقبال از سال نو؛ بدترين و آزاردهنده ترين راه مثل ترقه بازي و يا آتش بازي را برمي گزينند. ترقه بازي و پرتاب وسايل آتش زا و ايجاد ترس و نگراني و وحشت در شهروندان از جمله برنامه هاي بي هويتي است كه در سال هاي اخير وارد رسوم چهارشنبه آخر سال شده و عمدتا جز پشيماني و ندامت براي عاملان آن به دنبال نداشته است.»
وي اضافه مي كند: «ايرانيان، با اجراي سنت ديرينه قاشق زني به منظور تحقق آرزوهاي دور و درازشان سال پايان يافته را براي پيوستن به برگه هاي زرد كتاب تاريخ بدرقه كرده و بدرود مي گفتند. اما اكنون سال هاست كه روح اين سنت ها و حقيقت رفتارهايي كه گاهي نشان از فرهنگ غني ايراني دارد، جاي خود را به رفتارهاي پرخطري داده كه از حالت تفريح نيز خارج شده و به عامل عمده مزاحمت و آسيب ديدگي اشخاص در جامعه تبديل شده است كه هيچ كس نمي داند بايد به چه مرجعي شكايت ببرد.»
عبور از خيابان با دلهره و ترس!
مريم كمالي كه 53 سال سن دارد و در يكي از نهادها مشغول به كار است و خاطرات بسيار بدي از حال وهواي چهارشنبه هاي آخر سال براي برگشت از محل كارش به خانه دارد، در گفت وگو با گزارشگر كيهان مي گويد: «در يكي از روزهاي چهارشنبه آخر سال كه قصد رفتن به خانه راداشتم، در فكر و خيال خود غرق بودم كه ناگهان صداي مهيب يك ترقه كه زيرپايم انداختند، قلبم را به تپش انداخت و زانوانم سست شد و در گوشه اي تكيه دادم. سرم را به اطراف چرخاندم تا ببينم اين كار زشت را چه كسي انجام داد كه ديدم در هر گوشه و كنار خيابان چند نوجوان و پسربچه ايستاده و مشغول ترقه بازي هستند كه بعد از انداختن هر ترقه جلوي پاي عابران وترس آنها، قهقهه خنده سرمي دادند.»
وي مي گويد: «دلم مي خواست اعتراض كنم و آنها را به خاطر اين رفتار زشت مورد توبيخ قرار دهم اما تجربه تلخي از اين كار در سالهاي قبل داشتم چون اين افراد آن قدر نادان هستند كه اصلاً گوش شنوايي ندارند.»
وي در ادامه مي گويد: «در اين روز رفت وآمد از كوچه و خيابان هاي شهر خيلي سخت مي شود چون وقتي انواع و اقسام ترقه ها كه با صداهاي مختلف جلوي پايت مي تركد چهارستون بدنت را مي لرزاند و بوي باروت و صداهاي وحشتناك آن نيز بيشتر آدم را به ياد ميدان جنگ مي اندازد تا روز جشن.»
سور و شادي يا جنگ و خونريزي!
«نمي دانم اگر يك نفر كه با فرهنگ ما آشنا نيست در شب چهارشنبه آخرسال به ايران بيايد چه فكري مي كند؟ آيا اين سر و صداها و بوهاي نامطبوع تصويري از شادي را در ذهن او ايجاد مي كند يا جنگ و خونريزي را؟ اين مقدمه سخنان علي حسن بيگي يك دبير شيمي است كه در گفت وگو با گزارشگر كيهان مطرح مي كند و در ادامه اظهار مي دارد: وسط كوچه ها كپه هاي آتش هم به چشم مي خورد اما صداي ترقه نمي گذارد كه كسي نزديك آتش شود. بچه هاي بازيگوش كه رفتارشان بيشتر شبيه به مردم آزاري تا شيطنت، ترقه هاي خود را داخل آتش مي اندازد و بي آنكه حواست باشد، چنان صداي مهيبي ايجاد مي كنند كه جرأت نمي كني به آتش نزديك شوي. ماشين هايي كه داخل كوچه پارك شده اند هم از سور و شادي چهارشنبه سوري در امان نيستند و صداي آژيرشان نشان مي دهد كه آن ها هم از اين همه سروصدا به تنگ آمده اند.»
اين دبير خوش صحبت در ادامه مي گويد: «اما واقعا چهارشنبه سوري كه نمادي از جشن و شادي ايرانيان است به همين منظور واقع شده كه ما جرأت نكنيم از خانه بيرون بياييم و اگر كسي مريضي در خانه داشته باشد، از سروصداي وحشتناك كوچه و خيابان بيماري شان تشديد شود و آرامش شان به هم بريزد.»
اي كاش قضيه به همين جا ختم مي شد، اما مشكل زماني رخ مي نمايد كه از خبرهاي پخش شده در راديو و تلويزيون متوجه مي شويم كه افراد زيادي در چهارشنبه سوري دچار آسيب جدي شده اند و بعضي وقتها شاهد اين هستيم كه متأسفانه افراد اعضاي بدن خود را حين آتش بازي و ترقه بازي از دست داده اند.
آسيب ديدگي 3 هزار نفر در حوادث چهارشنبه آخر سال
چهارشنبه سوري اگرچه گوياي يكي از رسوم ايرانيان است ولي آتشي كه در اين شب به پا مي شود در موارد بسياري گريبان گير شهروندان مي شود و پاي آنها را به بيمارستان ها مي كشاند.
خسروي، عضو شوراي سياست گذاري جامعه ايمن در جلسه اي كه به منظور بررسي حوادث چهارشنبه سوري برگزار شده مي گويد: «سال ها پيش براي چهارشنبه سوري آتش زدن يك بوته بخش كوچكي از اين مراسم را تشكيل مي داد و مردم از ديگر مراسم هاي اين شب استفاده مي كردند ولي الان سالهاست كه متأسفانه استفاده از وسايل آتش بازي و ترقه هاي خطرناك رايج شده است.»
عضو شوراي سياستگذاري جامعه ايمن اظهار مي دارد: «علي رغم زحمت هايي كه طي 7-6 سال اخير كشيده شده آنچه شاهد هستيم عدم هماهنگي بين بخشي در دستگاه هاي دخيل در اين موضوع است. البته نيروي انتظامي و مديريت بحران كاملا با يكديگر هماهنگ هستند تا بتوانند بخشي از آسيب هاي كشوري را در اين زمينه كاهش دهند.»
خسروي اضافه مي كند: «به عقيده بنده به دليل اينكه نتوانسته ايم مسير را درباره چهارشنبه سوري به درستي هدايت كنيم به اين نقطه رسيده ايم و به طور كلي سالانه حداقل 3 هزار نفر به صورت غيرمستقيم و مستقيم در حوادث مربوط به چهارشنبه سوري آسيب مي بينند كه 10 درصد كل اين آمار متعلق به تهران است اين در حالي است كه تهران در بين شهرهاي كشور بالاترين آمار را از آن خود كرده است.»
خسروي در ادامه مي گويد: «در تهران نيز كمترين آمار متعلق به شمال تهران است و سه پهنه ديگر يعني جنوب، شرق و غرب بيشترين آمار را به خود اختصاص داده اند.»
عضو شوراي سياستگذاري جامعه ايمن خاطرنشان مي كند: «شهرداري تهران و بخش جامعه ايمن اقداماتي براي امر آموزش در ايام هفته پاياني سال انجام داده ضمن اينكه ماموران مربوط در آماده باش هستند و به صورت 24 ساعته همه اطلاعات را رصد مي كنند.»
از صبح امروز زباله هاي خشك از سطل زباله ها تخليه مي شوند
خسروي با تاكيد بر اينكه همه كارهايي كه مي تواند به كاهش آسيب ها منجر شود انجام خواهد شد، مي گويد: «حتي از صبح امروز ماموران شهرداري نسبت به تخليه زباله هاي خشك و آتش زا در سطل هاي زباله اقدام خواهند كرد. همچنين در محل هاي در نظر گرفته شده براي اجراي مراسم مربوط به چهارشنبه سوري اجازه توقف هيچ گونه اتومبيلي داده نخواهد شد.»
وي ادامه مي دهد: «اكثر اتوبان هاي شهر تهران در منطقه 2 واقع شده و بنده به دليل تردد در اين منطقه از 6 ماه پيش شاهد بوده ام كه روي بسياري از بنرها تبليغات با همكاري شركت گاز و شوراي سياستگذاري جامعه ايمن درباره حوادث مربوط به چهارشنبه سوري صورت گرفته است.»
آمادگي كامل سازمان آتش نشاني در چهارشنبه آخر سال
سيدرضا خوش زاد، مديرعامل آتش نشاني و خدمات ايمني شهر تهران هم در گفت وگويي با تاكيد بر آمادگي كامل اين سازمان در چهارشنبه آخر سال اعلام مي كند:«7تيم در مناطق پرحادثه استقرار پيدا خواهند كرد و در 374 محله تهران نيز برنامه هاي خوبي براي پيشگيري از حوادث پيش بيني شده است ضمن اينكه از ظرفيت هاي آتش نشانان داوطلب نيز بهره گيري كامل صورت خواهد پذيرفت.»
خوش زاد اضافه مي كند: «سازمان آتش نشاني براي پيشگيري از حادثه در چهارشنبه آخر سال نيز اقدام به برگزاري جشنواره هاي فرهنگي كرده است به طوري كه طي روزهاي آينده جشنواره اي با حضور دانش آموزان برگزار خواهد شد ضمن اينكه كتاب هايي نيز در خصوص خطرات چهارشنبه آخر سال تهيه شده است كه بيش از دو ميليون جلد بوده كه به در منازل ارسال شده است.»
چهارشنبه سوري احياي سنت هاي
باطل زمان جاهليت
اما در كنار تدابير پيشگيرانه ماموران آتش نشاني براي كاهش آسيب ها و حوادث در روز چهارشنبه آخر سال، آيات عظام و مراجع تقليد فتاوايي درخصوص رسم و سنت ديرينه چهارشنبه سوري صادر كردند و اين مراسم را رسم غلطي ذكر كرده و خواستار حذف آن از جامعه شده اند.
آيت الله ناصر مكارم شيرازي در استفتائيه خود اعلام كرده است: «بخشي از رسومي كه در نوروز برگزار مي شود بسيار خوب است و بخشي خرافي است، انسان عاقل كارهاي خوب را انجام مي دهد و از خرافات پرهيز مي كند.»
آيت الله مكارم افزوده است: «نظافت، خانه تكاني، ديد و بازديد و كمك به نيازمندان و خيلي از كارهاي ديگر خوب است، اما آتش روشن كردن در چهارشنبه سوري يك بدعت خرافي است مخصوصا با گفتن اين جمله كه «سرخي تو از من زردي من از تو» اين ها خرافات است.»
اين مرجع تقليد تصريح مي كند: «انسان عاقل نبايد به سراغ اين كارها برود مخصوصا اين كار خطراتي در پي دارد. چقدر جوانان و نوجوانان چشم، صورت و عضوي از اعضاي بدن خود را با اين كارها از دست دادند؛ عزيزان رعايت كنند اين رسم غلط را حذف كنند و آن رسوم مثبت را انجام دهند.»
در عين حال حجت الاسلام سيستاني الله آبادي نماينده آيت الله صافي گلپايگاني در پاسخ به استفتائي در مورد مراسم چهارشنبه سوري اعلام كرده است: «چنين مواردي مستلزم اسراف فوق العاده است و موجب خطراتي براي شخص و ديگر شهروندان است و به هيچ وجه جايز نيست.»
وي يادآور شد: «علاوه بر آن، اين كار به نوعي احياي سنت هاي باطل زمان جاهليت است و منتسب به پيامبران الهي نيست و در شرايع الهي نبوده و اموري خرافي است.»
نماينده آيت الله صافي افزود: «حالا اين كه پيشينيان ما اين كارها را در زمان هاي دور انجام مي دادند نبايستي باعث شود كه ما از آن پيروي كنيم و از آنچه كه آنها از روي ناداني و خرافه پرستي به آن اعتقاد داشتند يا برداشت هاي خرافي از يك رويداد داشتند و آن را به صورت يك فرهنگ درآورده بودند نه تنها نبايد پيروي كنيم بلكه شرط ايمان و عقل اين است كه انسان خردمند هر چه بيشتر در محو آنچه كه ترويج خرافه پرستي هست كوشش كند.»
گزارش روز

منبع : روزنامه كيهان

http://kayhannews.ir/901223/5.htm